Tetã’i Irundyha

Guairá

Tavusu (Capital departamental): Villarrica.

Tuichakue (Extensión territorial): 3.846 km2

Mba’éichapa umi ijyvytenda (Características de sus regiones):

Oñemboja’o mbohapy yvytendápe iñambuéva ojuehegui:peteîha,hi’aĝuíva yvytyjoaju Yvytyrusúgui,yvy upepegua ijyvate ha oguereko ka’aguy oñemoha’eñóva.

Mokõiha,opytáva tetã’i mbytépe,ha’e oîvehápe tekove ha ijyvy iporã temitŷme ĝuarã.

Mbohapyha,opytáva tetã’i yvy ha kuarahyreike gotyo , yvy upepegua tuicha ha ikarape,iporã oñemongakuaa haĝua mymbakuéra.

Guairá ha’e tetã’i omotenondevéva takuare’ẽ ñemitŷ,oî peteîha tendápe ñane retã ryepýpe,ha oî tenda mokõihápe ka’a ñemitŷme.

Ysyrykuéra: Ombojahu tetã’i ysyry guasu Tevikuarymi,oñembotuicháva ysyrykuéra rupi:Yakã guasu,Borja,Takuára,Guasu,Yakãmi,Pirapo guasu,Hũ,Jaguarete Páso,Ita,Pañetey,Yro’ysã ha ambueve.

Ysyry guasu Tevikuarymi heñói Villarrica yvate ha kuarahyresẽ gotyo,yvytyjoaju Yvytyrusúpe;oñembojoajúvo Tevikuary guasu reheve oiko pe ysyry guasu tuichavéva ñane retã ryepýpe,Jejui rire.

 Yvytykuéra:  Ko tetã’íme jajuhu yvytyjoaju Yvytyrusu,yvyty ijyvatevéva ha’e Cerro Perõ 835 mts.Polilla,Itape,Cerro Corá,León ha Cerrito,ha avei Akatî ijyvate 720 mts.

Mba’e ojeguerekóva jehaipy (Datos estadísticos):

Tekove oikóva guive ipype (Población total): 175.120 yvypóra  (ary 2000)

Mymbakuéra:Peteîteî oîva guive,mil-pe (Producción existencia de ganado por clase) (1999):

Vaka 220;Kure 84;Ovecha 13;Kavaju 15;Kavara 2.

Ka’avo oñeñemitŷmeméva (Cultivos) (1999):

Pakova ,Limo,Narãha he’ẽ,café,mandarina ha narãha hái. 

Ka’avo  oñeñemitŷmeme’ŷva:

Áho,mandyju,arro,alverha,jety,takuare’ẽ,sevói,frutilla,girasol,havílla,locóte,mandi’o,avati,manduvi,ka’atî,pápa,kumanda,sóha,sórgo,petŷ,mba’ysyvo,tomáte,avatimirî,sanaória. 

Tavakuéra (Distritos):

1-Villarrica

2-Borja

3-Mauricio José Troche

4-Cnel.Martínez

5-Dr.Bottrell

6-Félix Pérez Cardozo

7-Gral.Eugenio A.Garay

8-Independencia.

9-Itape

10-Iturbe

11-José Fassardi

12-Mbokajaty del Guairá

13-Natalicio Talavera

14-Ñumi

15-El Salvador

16-Jataity